Kartka z kroniki akademickiej – warsztaty archiwalne dla studentów Kolegium MSI w Archiwum Państwowym we Wrocławiu – 8/29.05.2025
Droga Czytelniczko / Drogi Czytelniku, jeśli podczas lektury tej relacji poczujesz, jakbyś przeniosła się / przeniósł się w czasie – to nie reguluj „odbiornika”. Tak działa magia archiwum. Styl relacji z warsztatów archiwalnych jest utrzymany w konwencji narracyjnej Polskiej Kroniki Filmowej z lat 70. – w tonie zaangażowanym, z nutą patosu i dydaktyzmu i z przymrużeniem oka! W tyle głowy rozbrzmiewa sygnał czołówki Polskiej Kroniki Filmowej, którego twórcą był wybitny pianista i kompozytor, Władysław Szpilman (1911 – 2000), a z offu dochodzi głos lektora, Jerzego A. Rosołowskiego.
Tematyka części praktycznej warsztatów – kwerendy naukowej na podstawie dwóch jednostek archiwalnych: „Forum robotnicze – literatura – upowszechnianie książek pisarzy wrocławskich. (Informacje, wycinki prasowe) 1977” (sygn. AP Wrocław WRZZ 310) oraz „Akcje czytelnicze: popularyzacja pisarzy wrocławskich, sprawozdania z działalności bibliotek związkowych, plebiscyt na najciekawszą książkę roku. 1975 – 80” (sygn. AP Wrocław WRZZ 307) – stała się inspiracją dla przyjętej konwencji.
W trosce o wszechstronny rozwój młodego pokolenia, Archiwum Państwowe we Wrocławiu, przy współpracy z Kolegium Międzydziedzinowych Studiów Indywidualnych Uniwersytetu Wrocławskiego, zorganizowały cykl warsztatów archiwalnych w ramach zajęć Beyond Language.
W dniach 8 i 29 maja roku bieżącego, żądni wiedzy studenci Kolegium MSI mieli niecodzienną okazję zetknąć się z codziennym trudem pracy archiwisty i naukowca.
Poznali mechanizmy udostępniania dokumentów, zgłębiali tajemnice narodowego dziedzictwa piśmienniczego oraz samodzielnie przeprowadzili kwerendę naukową.
Pierwsza wizyta przebiegła w atmosferze twórczej wymiany wiedzy, doświadczenia i ciekawości. Młode pokolenie badaczy odwiedziło pracownię konserwacji, digitalizacji oraz czytelnię – miejsca kluczowe na mapie każdego archiwum, gdzie historia ożywa w dokumentach i trafia do rąk dociekliwych badaczy.
Drugi dzień warsztatów archiwalnych upłynął pod znakiem praktyki – rzetelnej, metodycznej i akademickiej.
Młodzi badacze z Kolegium MSI przystąpili do zadania wymagającego precyzji i skupienia – przeprowadzenia kwerendy w jednostkach archiwalnych.
Tematem poszukiwań była działalność promująca kulturę czytelniczą we Wrocławiu i popularyzująca pisarzy wrocławskich w latach 1975–1980. Studenci analizowali dokumenty archiwalne dotyczące plebiscytu na najbardziej interesującą i najciekawszą książkę roku 1976 organizowanego przez renomowane Ossolineum.
Z zaangażowaniem godnym przyszłych naukowców, studenci uczyli się, jak prawidłowo wypełnić rewersy, korzystać z inwentarza oraz odnajdywać sygnatury jednostek archiwalnych.
Dokument, źródło, wiedza – to trzy filary badawczej pasji, którą dziś pielęgnuje młodzież akademicka!
Na zakończenie warsztatów każda grupa zaprezentowała wyniki swojej pracy badawczej. Kwerenda – choć osadzona w realiach lat 70. – stała się punktem wyjścia do ożywionej dyskusji o współczesnym czytelnictwie, roli książki w życiu społecznym i użyteczności poezji na co dzień.
Bo choć czasy się zmieniają – potrzeba słowa, kultury i świadomego odbioru literatury pozostaje niezmienna.
Tak zakończył się cykl warsztatów archiwalnych dla studentów Uniwersytetu Wrocławskiego – dwa spotkania, kilka godzin wytężonej pracy, konkretne umiejętności i kontakt z żywym dokumentem historii.
Młodzież akademicka udowodniła, że potrafi samodzielnie poruszać się wśród źródeł, analizować fakty i myśleć krytycznie.
Nowoczesne metody dydaktyczne, zaangażowanie kadry i niesłabnący zapał młodzieży pozwalają z optymizmem patrzeć w przyszłość – przyszłość dobrze udokumentowaną!
Pod czujnym okiem fachowców, przyszli badacze uczą się korzystania z zasobów archiwalnych.
Do głównych zadań Oddziału Zabezpieczania Zasobu należą: konserwacja dokumentów, restauracja zniszczonych materiałów archiwalnych i przygotowanie do digitalizacji i udostępniania. To tu – w zaciszu Pracowni Konserwacji – zniszczone dokumenty odzyskują swój dawny blask.
Pracownia Digitalizacji to prawdziwy filar nowoczesnej archiwistyki. To właśnie tutaj, wśród szumu skanerów i blasku ekranów, dawne dokumenty, fotografie i mapy otrzymują drugie życie.
Nowoczesna archiwistyka? Tak – ale z szacunkiem dla przeszłości i dbałością o przyszłość.
Przedstawicielka PKP
Nawiążę do dyskusji o poezji. Uważam, że poezja nie może być absolutnie eksperymentem. Bo ona traci zupełnie swoje znaczenie. Poezja musi przemówić do uczucia. Może być tylko eksperymentem formy, ale nie tylko. Niekiedy eksperyment formy tak przykrywa ładunek uczucia, jest to forma tak niepotrzebna, tak zakamuflowana eksperymentami słownymi, że zaciera zupełnie znaczenie wierszy.
Uważam, że poezja musi przemówić i do człowieka wykształconego, i do niewykształconego. Musi mieć jakiś język komunikatywny. Inaczej przestaje być poezją, a staje się sztuczką literacką.(AP Wrocław/ sygn. WRZZ 307, s. 22)
„[T]reść książki jest odzwierciedleniem życia. Żyjemy w czasach tandety, nosimy plastykowe torby, mamy byle jakie meble i te fakty musi literatura wiernie odzwierciedlać. (…)
Zadam pytanie pod adresem poetów. Dlaczego współczesna poezja ucieka w wiek XXIII? [Sławomir Jasiorowski – Dolem]”.(AP Wrocław/ sygn. WRZZ 307, s.17)
„Jeżeli chodzi o wiersze, uważam, że są niekomunikatywne. Nazywam to poezją XXI wieku. Wydaje się, że dopiero w wieku XXI ludzie zrozumią, co poeci chcą nam przekazać. [Kol. Wiktor Szewczak]”.
(AP Wrocław sygn. WRZZ 307, s.13)
„Jest wiele rzeczy, z których korzystamy, których używamy, a o których nie wiemy, co znaczą. Podobnie jest z poezją. Nie każda poezja ma obowiązek tak jak piosenka, jak cyrk, jak wiele innych zdarzeń kulturalnych, trafiać do każdego”.
(AP Wrocław/ sygn. WRZZ 307, s.46)
Broniewski Władysław – Pierwszy maja
Temat? – jak rzeka. Miejsce? – świat.
Cel? – szczęście. Wróg? – kapitalizm.
Myśmy widzieli świat spoza krat,
kraty pękły od młota ze stali.
My pójdziemy Pierwszego Maja
ulicami stolic tego świata,
my za ręce się będziemy trzymali,
my każdego przyjmiemy jak brata…
Każdego? – nie!
bo jest gniew,
bo są banki, kajdany i trony…
Nasz sztandar? … Jego kolor czerwony,
„bo na nim robotników krew”.
Myśmy szli, raczej nasi ojcowie
(ileż to lat?…),
w Warszawie, w Łodzi i w Żyrardowie
myśmy szli na Pierwszego Maja
jak na bój!
Trony, banki się jeszcze trzymają.
Trzymaj sztandar,
bo twój.
Był rok Piąty, był Siedemnasty,
błysnął Petersburg: natchnienie-miasto,
była dokoła wroga banda,
błyszczał Październik: sztandar!
Ten sam sztandar szumiał nad Madrytem,
pieśń szumiała tym samym rytmem,
na placu Grzybowskim, jak dziś pod Grammos,
w sercach i w pieśni było to samo.
Nie będzie tronów, nie będzie banków,
złamiemy fronty Kuomintangu,
nie będzie City i Wall Street,
błyśnie wolności świt !
Pokój, pokój, pokój narodom,
braterstwo dla wszystkich ras,
w przyszłość – pierwszomajowym pochodem,
wyżej sztandarów las!
Złot, kielnia, młotek, kilof i pióro,
pług za traktorem, mosty w dal.
I ty tam pójdziesz, literaturo:
słowo – stal.
(Kilkadziesiąt) lat
liczy Pierwszy Maj.
Towarzyszu, masz zdobyć świat.
W trudzie trwa.
Wyrazy wdzięczności kierujemy do Kierownik Działu Popularyzacji Archiwum Państwowego – Pani Danuty Płókarz oraz do Pana Krzysztofa Michałowskiego z Działu Konserwacji, Pani Joanny Niwińskiej z Działu Digitalizacji i Pana Marka Drytkiewicza z Czytelni– za zaangażowanie, życzliwość oraz kompleksowe przygotowanie warsztatów dla studentów Kolegium MSI.
Opieka merytoryczna i wsparcie organizacyjne: Piotr P. Chruszczewski
Tekst: Danuta Płókarz, Monika Piechota
Pracownia konserwacji: Krzysztof Michałowski
Pracownia digitalizacji: Joanna Niwińska
Czytelnia: Marek Drytkiewicz
Opracowanie graficzne: Andrzej Grodziński
Produkcja: KMSI / Archiwum Państwowe – Wrocław – 2025.
Dodane przez M.P.
