„Nie bądź obojętny”. Marian Turski (1926-2025)
Więc gdzie jest granica spraw ostatecznych? Czy tylko tam, gdzie człowiek cierpi i kona fizycznie? Czy nie również tam, gdzie umierają uczucia, giną naturalne odruchy ludzkie, ustępują przekazywane przez pokolenia kodeksy moralne?
Marian Turski (1975)
Marian Turski zmarł 18 lutego 2025 w wieku 98 lat.
Marian Turski (ur. w 1926 r. w Druskienikach) w czasie II wojny światowej przebywał w łódzkim getcie oraz w obozach Auschwitz-Birkenau i Buchenwald, gdzie przeżył marsz śmierci. Po wojnie zaangażowany w działalność publicystyczną, m.in. w „Polityce”, a także w pracy na rzecz upamiętnienia Holokaustu, pełniąc m.in. funkcję przewodniczącego Rady Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Marian Turski był również aktywnym uczestnikiem międzynarodowych działań na rzecz przeciwdziałania negowaniu Holokaustu i obojętności wobec zła.
„Do not be indifferent when any authority violates accepted and existing social contracts. Be faithful to the… Eleventh Commandment: Do not be indifferent. Because if are, you will not even notice when another Auschwitz descends from the sky falls upon the heads of you and your descendants.” Turski warned then. Źródło: PAP
My, w Europie, w większości, wywodzimy się z tradycji judeo-chrześcijańskiej. Zarówno wierzący, ale i niewierzący przyjmują jako swój kanon cywilizacyjny dziesięcioro przykazań. Mój przyjaciel, Prezydent Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego, Roman Kent, […] wymyślił jedenaste przykazanie, które jest doświadczeniem Szoa, doświadczeniem Holokaustu, doświadczeniem tej strasznej epoki pogardy. Brzmi ono:
Nie bądź obojętny!
Nie bądźcie obojętni, kiedy widzicie kłamstwa historyczne.
Nie bądźcie obojętni, kiedy widzicie, że przeszłość jest naciągana do aktualnych potrzeb polityki.
Nie bądźcie obojętni, kiedy jakakolwiek mniejszość jest dyskryminowana.
Nie bądźcie obojętni, kiedy jakakolwiek władza narusza umowy społeczne.
Bądźcie wierni przykazaniu: Nie bądź obojętny!
Odszedł człowiek niezwykły, który z niespotykaną łatwością potrafił opowiadać o przeszłości i wskazywać zagrożenia współczesności. Jego słowa z 75. rocznicy wyzwolenia Auschwitz pozostaną z nami na zawsze. Marian Turski stał po stronie słabszych i wykluczonych, ostrzegał przed grożącymi nam radykalizmami, zachęcał do aktywnego sprzeciwu wobec zła. Uczył takiej postawy wszystkich, którzy chcieli Go słuchać. [Żydowski Instytut Historyczny]
Als die Nazis die Kommunisten holten, habe ich geschwiegen,
ich war ja kein Kommunist.
Als sie die Sozialdemokraten einsperrten, habe ich geschwiegen,
ich war ja kein Sozialdemokrat.
Als sie die Gewerkschafter holten, habe ich nicht protestiert,
ich war ja kein Gewerkschafter.
Als sie die Juden holten, habe ich geschwiegen,
ich war ja kein Jude.
Als sie mich holten, gab es keinen mehr, der protestieren konnte.
Martin Niemöller (1946)Kiedy naziści przyszli po komunistów, milczałem,
nie byłem komunistą.
Kiedy zamknęli socjaldemokratów, milczałem,
nie byłem socjaldemokratą.
Kiedy przyszli po związkowców, nie protestowałem,
nie byłem związkowcem.
Kiedy przyszli po Żydów, milczałem,
nie byłem Żydem.
Kiedy przyszli po mnie, nie było już nikogo, kto mógłby zaprotestować.
Dodane przez: M.P.
