24 kwietnia 2025 w Instytucie Genetyki i Mikrobiologii Uniwersytetu Wrocławskiego odbyły się pierwsze zajęcia z cyklu „Biokontrola stanu jakości powietrza”.
Wyjątkowość tych zajęć z serii Beyond Language nie polegała jedynie na tym, że tym razem to studenci przemieścili się do Gościa, bowiem pracowaliśmy w laboratorium pod fachowym, specjalistycznym, wprawnym i czujnym okiem dr Katarzyny Guz-Regner.
Wykład wprowadzający został przeprowadzony przed gmachem uczelni. Na początek, wyposażeni w urządzenia do sprawdzania jakości powietrza, mierzyliśmy zanieczyszczenie naszej biosfery przez drobnoustroje. Podsumowując nasze odkrycia, dowiedzieliśmy się, że my, jako organizmy wytrwałe, nie jesteśmy indykatorami dobrego powietrza, ponieważ potrafimy dostosowywać się do nowych środowisk. Rośliny, inaczej niż ludzie, cechują się gorszymi możliwościami adaptacyjnymi, i mogą służyć jako wskaźnik do rozpoznania korzystnego terenu do rozwoju. Nawet obrośnięcie mchem czy specyfika kory weryfikują predyspozycje danego obszaru do rozkwitu przyrody.
Praktyczna część zajęć polegała na określeniu pochodzenia naszego materiału badawczego. Naszym zadaniem było zerwanie liści, z zachowaniem ich materiału genetycznego, oraz zanotowanie gatunku drzewa liściastego, z którego pochodzą. Następnie zajęliśmy się testowaniem tego materiału badawczego metodą sedymentacji. Polegała ona na szczelnym zabezpieczeniu liści w szalkach Petriego i rozpoczęciu procesu inkubacji. Okres inkubacji, w naszym przypadku, trwał 2 tygodnie, aż do kolejnych zajęć w Instytucie Genetyki i Mikrobiologii. 8 maja mieliśmy się przekonać, z czego składa się nasz materiał badawczy.
W drugiej części warsztatów, która odbyła się 15 maja 2025, sprawdzaliśmy wyniki inkubacji. Naszym zadaniem było przeprowadzenie analizy posiewowej liści oraz analizy mikroskopowej: szczególnie interesowała nas obecność drożdżaków czerwonych (Sporobolomyces spp.), które są bioindykatorami stanu powietrza. Drożdżaki czerwone wchodzą w skład naturalnej mikrobioty liści. Ich relacje ilościowe i natężeniowe zależą od składu chemicznego związków sekrecyjnych roślin i czynników środowiskowych (tj. temperatury, wilgotności powietrza, troficzności). Im większa jest ich procentowa obecność na blaszce liściowej (w porównaniu do innych drożdżaków), tym mniejsze zanieczyszczenie powietrza drobnoustrojami.
Obliczenie stosunku liczbowego drożdżaków czerwonych do innych gatunków drożdżaków w badanym materiale pokazało, że stan powietrza we Wrocławiu w tamtym okresie był umiarkowany. Dzięki warsztatom mogliśmy zobaczyć świat z perspektywy, której dotąd nie znaliśmy.
Tekst: Wiktoria Żurek, KMSI
Zamieszczone przez Tomasz Górski
