Fotorelacja z BIAŁEGOSTOKU
Idea Zamenhofa, by ludzie żyli w zgodzie, zawarta symbolicznie w języku esperanto, została w 1977 roku wyryta na złotej płytce i umieszczona w sondzie Voyager, z pozdrowieniami dla obcej cywilizacji. Sonda minęła Układ Słoneczny, jest dwadzieścia miliardów kilometrów od Białegostoku i ciągle się oddala…
Marcin Kącki (2015) Białystok. Biała siła, czarna pamięć. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne
Białostockie szlaki…
„Szlak esperanto i wielu kultur” to jeden z najstarszych szlaków tematycznych po Białymstoku
Fot. Monika Piechota. Ludwik Zamenhof był lekarzem okulistą żydowskiego pochodzenia. Urodził się w 1859 r. w Białymstoku. Był m.in. pomysłodawcą pomocniczego języka neutralnego, prostego do nauki, którego mógłby używać cały świat.
Obecna ul. Malmeda na początku XX w. nosiła nazwę Kupieckiej. W latach młodości Ludwika Zamenhofa „nad ulicą unosił się zapach „białysów” (…) i to tutaj życie toczyło się w rytmie wielojęzykowego gwaru … polski, jidysz, niemiecki, rosyjski (…)”.
Ale nie ma już miasta
Wiesław Kazanecki (1987) „Fotografia – stary Białystok”. [W:] Kurier Podlaski, Nr 104: 6. Wiesław Kazanecki (1939-1989) był białostockim poetą, prozaikiem, publicystą. Od 1992 roku przyznawana jest Nagroda Literacka Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego.
z zaułkami wśród drewnianych sztachet,
z dachówkami, które łatał śnieg,
i kocie łby w jarmułkach
kłóciły się
z obręczami wozów w dzień targowy.
I nie ma szpitala,
który słyszał mój pierwszy krzyk,
pępowina odcięta,
gruzami zarósł dach.
Nadwęglone chałaty
zbierają się o zmierzchu,
siedmioramienny świecznik otulają poświatą księżyca,
jak paciorki różańca liczą żebra synagogi spalonej.
Jakub Szapiro ( 1897-1941) był polskim dziennikarzem, literatem i nauczycielem, propagatorem międzynarodowego języka esperanto i założycielem Towarzystwa Esperanckiego im. Ludwika Zamenhofa.
Dom rodzinny Jakuba Szapiro jest jednym z punktów otwartego w czerwcu 2008 r. Szlaku Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku opracowanego przez grupę doktorantów i studentów Uniwersytetu w Białymstoku – wolontariuszy Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku.
Na Rynku Siennym w Białymstoku od końca XIX wieku w każdy czwartek miasto mieszało się ze wsią. Tutaj robiło się interesy życia. Labirynt uliczek: Piękna, Śledziowa, Rabińska, Stolarska, Skórzana … prowadził przy dźwiękach gwar do Rynku Rybnego.
Na targu na Rynku Siennym sprzedawano i kupowano żelazo, jajka, jedwabie i grabie, puch i pierze … do późnego wieczora przy „wodopojkach” „stały poczciwe szkapy i cierpliwie czekały na swych właścicieli. W tym samym czasie w pobliskich szynkach i piwiarniach huczało…”.
„Melodyjne zaciąganie na wschodnią nutę, barwne słownictwo i mieszanka kulturowa – tak w skrócie można opisać gwarę białostocką, którą usłyszymy u pasjonatów i starszych mieszkańców Białegostoku i części Podlasia.
Gwara białostocka jest kuzynką dialektu wileńskiego, potomkinią języków polskiego, białoruskiego, litewskiego oraz dalszą krewną rosyjskiego, ukraińskiego i jidysz. Używanie jej fachowo nazywa się śledzikowaniem. Dlaczego? Wśród mieszkańców Białegostoku i okolic można usłyszeć melodyjne zaciąganie podczas wymawiania niektórych głosek, np. „ś” przechodzi w „si”, „l” w „li”, „dź” w „dzi”. Które słowo kumuluje te wszystkie trudne dźwięki? Śledź!
Źródło: Culture.pl. Seria: Ta cudowna polszczyzna. QUIZ: Śledzikowanie, czyli co słychać w Białymstoku?
Rynek, który nie jest rynkiem. Dość wyjątkową cechą Białegostoku jest to, że miasto właściwie nie posiada starówki. Co prawda istnieje pewne historyczne centrum miasta, ale nikt nie nazywa go tu starym miastem. Mieszkańcy mówią, że idą „n arynek” albo „widzimy się pod fontanną”, ale nigdy „na starówkę” czy „stare miasto” [na:] portal „Morizon.pl„
Muzeum Historii Medycyny i Farmacji jest placówką Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. W zabytkowych wnętrzach dawnego Pałacu Branickich można poznać tajniki medycyny, proces kształtowania się przez stulecia tradycji leczniczych, poczuć zapach i atmosferę apteki z przełomu XIX i XX wieku.
Autorką subiektywnej fotorelacji z Białegostoku jest Monika Piechota, która spacerowała po Białymstoku w ramach XXI. Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich – Białystok 17-20 września 2024.
